Przyczyny zaburzeń przetwarzania słuchowego (APD lub CAPD)
Zaburzenia przetwarzania słuchowego APD/CAPD (ang. Auditory Processing Disorders/Central Auditory Processing Disorders) to problemy z prawidłowym rozumieniem informacji słuchowej. Objawy pojawiają się w efekcie występowania nieprawidłowości na poziomie centralnego układu nerwowego. Taka sytuacja ma miejsce kiedy pacjent słyszy – podstawowe badania słuchu nie wykazują występowania problemów, ale nie słucha – zachowuje się i funkcjonuje podobnie do człowieka z niedosłuchem. Są to zaburzenia na poziomie neuronalnym, które nie wynikają z zaburzeń funkcji poznawczych i językowych.
Przyczyny CAPD – Centralnego Zaburzenia Przetwarzania Słuchowego:
- wystąpienie w okresie rozwoju płodowego infekcji wirusowych takich jak: toksoplazmoza, cytomegalia, grypa
- wcześniactwo,
- przyjmowanie przez matkę toksycznych substancji w czasie ciąży (palenie tytoniu, alkohol, narkotyki)
- niedotlenienie w czasie porodu lub po porodzie
- uraz głowy,
- genetyczne predyspozycje – dysleksja.
Czy wiesz, że zaburzenia przetwarzania słuchowego są problemem, który dotyka:
- około 5% – 7 % dzieci w wieku szkolnym
- 30% dzieci z dysleksją
- 40-50% dzieci z trudnościami w nauce
- częściej chłopców – występowanie zaburzeń przetwarzania słuchowego jest u nich dwukrotnie częstsze niż u dziewczynek.
Typy APD
Brytyjskie towarzystwo audiologiczne wyróżnia trzy typy zaburzeń przetwarzania słuchowego, w zależności od przyczyny:
- APD rozwojowe (developmental) – rozpoznawane u dzieci, których czułość słuchu jest w normie. W tej grupie dzieci nie stwierdzono innej przyczyny zaburzeń słuchu ani czynników ryzyka. U niektórych z pacjentów objawy mogą utrzymać się do wieku dorosłego.
- APD nabyte (acquired), w których prawdopodobną przyczyną są czynniki działające w okresie płodowym i noworodkowym. Czynniki te prowadzą one do mikrouszkodzeń ośrodkowego układu nerwowego (OUN) i należą do nich m.in. wylew dokomorowy lub niedotlenienie okołoporodowe.
- APD wtórne (secondary) – w tym przypadku mechanizm powstania zaburzeń wynika z deprywacji słuchowej w okresie dynamicznego rozwoju funkcji słuchowych we wczesnych latach życia. Wtórne APD może być spowodowane na przykład przewlekłym wysiękowym zapaleniem ucha środkowego, alergią, późnym lub niewłaściwym protezowaniem ubytków słuchu aparatami słuchowymi czy niedotlenieniem w czasie snu najczęściej z powodu przerośniętego migdałka gardłowego.
Objawy zaburzeń przetwarzania słuchowego
Choć symptomy zaburzenia dostrzegalne są bardzo wcześnie, zazwyczaj diagnozę zaburzeń przetwarzania słuchowego stawia się dzieciom, u których pojawiły się trudności szkolne, ponieważ to właśnie wtedy gwałtownie rosną wymagania stawiane zmysłowi słuchu. U dzieci z APD występują wówczas następujące problemy:
- Mają problem z rozumieniem złożonych poleceń. Często wydaje się, że są nieposłuszne, ponieważ poproszone o wykonanie kilku czynności, wykonują jedynie połowę z nich lub żadnej;
- Zazwyczaj dzieci te zaczynają mówić później niż rówieśnicy, ich kompetencje językowe są na niższym poziomie, chociaż ich rozwój intelektualny jest prawidłowy;
- Od pierwszych dni w szkole mają trudności z nauką pisania i czytania;
- Podczas dyktand i sporządzania notatek ze słuchu robią więcej błędów niż podczas wykonywania tych czynności w domu;
- Przeważnie nie pamiętają, co było zadane, poleceń nauczyciela nie notują lub zapisują ich tylko część;
- Mają nie tylko kłopoty z pamięcią słuchową, ale także ze słuchem fonemowym – mylą głoski, sylaby i wyrazy o podobnym brzmieniu, nie radzą sobie z analizą i syntezą głoskową i sylabową. Należy się temu problemowi baczniej przyjrzeć, ponieważ rzeczywiście u ok. 30% dzieci mających APD stwierdza się dysleksję rozwojową;
- Mają problemy ze skupieniem uwagi i słyszeniem w niekorzystnych warunkach (np. w szkolnej sali z pogłosem), bardzo łatwo dekoncentrują się, gdy w tle pojawi się jakiś dźwięk;
- Nie rozumieją mowy stłumionej i niewyraźnej;
- Mają trudności z określeniem lokalizacji dźwięku, co w szkole jest dodatkowo problematyczne, ponieważ nauczyciel prowadząc lekcję często przemieszcza się po klasie;
- Mogą cierpieć z powodu nadwrażliwości słuchowej, dlatego często zasłaniają uszy słysząc zbyt głośny lub drażniący dźwięk;
- Bardzo często są nadaktywne, mają zaburzenia zachowania: są agresywne i drażliwe bądź męczliwe i nadmiernie płaczliwe;
- Wtórnie do zaburzenia pojawiają się problemy emocjonalne, spowodowane niską samooceną dziecka;
- Mają trudności w nauce języka obcego;
- Łatwo męczą się i dekoncentrują się, zwłaszcza w obecności sygnału zagłuszającego;
- Występuje u nich nieprawidłowe natężenie głosu – mówią zbyt cicho i monotonnie lub zbyt głośno i szybko;
- Mają ubogie słownictwo oraz niewyraźne, dysgraficzne pismo, a także obniżoną koordynację ruchową;
- Często są niemuzykalne i mylą stronę lewą i prawą;
- Sprawiają wrażenie „nieobecnych” i często wycofują się z kontaktów społecznych.
Zaburzenia przetwarzania słuchowego występują również u młodzieży i osób dorosłych.
Wśród dorosłych zaburzenia CAPD są uciążliwe dla studentów, pracowników korporacji, uczestników uniwersytetów trzeciego wieku – mogą utrudniać naukę, pracę, ogólne funkcjonowanie i udział w życiu społecznym.
Zaburzenia przetwarzania słuchowego – metoda Neuroflow ® ATS – diagnostyka i leczenie
Odpowiedzią na pytanie „jak pomóc Pacjentowi z zaburzeniami przetwarzania słuchowego” może być trening NEUROFLOW® AKTYWNY TRENING SŁUCHOWY (ATS)
Na czym polega terapia słuchowa NEUROFLOW ® ATS?
Jest to interaktywny trening wyższych funkcji słuchowych dla dzieci, młodzieży i dorosłych prowadzony on-line i jest dostępny na platformie internetowej. Neuroflow ® jest treningiem usprawniającym procesy komunikowania i uczenia się. Program treningowy zawiera bogaty, dostosowany dla różnych grup wiekowych materiał słowny, opowiadania, wiersze, zagadki. Program ćwiczeń pozwala dostosować ich tempo i stopień trudności do potrzeb pacjenta – w przypadku dzieci trening może być prowadzony w gabinecie terapeuty lub w domu pod kontrolą rodzica, który wspiera i motywuje dziecko do działania. Stopień trudności zadań jest dobrany do możliwości dziecka i zmienia się w sposób adaptacyjny, tak aby zadanie nie było zbyt łatwe, ani zbyt trudne.
Przed wykonaniem testów słuchowych na podstawie których pacjent może zostać zakwalifikowany na terapię NEUROFLOW ® ATS, należy wykonać badanie słuchu fizycznego (audiometria tonalna).
Trening – w zależności od głębokości zaburzeń może składać się z od dwóch do czterech etapów. Każdy etap treningu słuchowego poprzedzony jest diagnozą przeprowadzaną przez certyfikowanego providera metody Neuroflow ®.
Jeśli pacjentem jest dziecko, na pierwszym spotkaniu diagnostycznym rodzic wypełnia kwestionariusz – zawiera on pytania dotyczące rozwoju dziecka od okresu prenatalnego, przez okres niemowlęcy do aktualnego stanu zdrowia oraz pytania dotyczące komunikacji i trudności w uczeniu się. Na podstawie wyników uzyskanych przez pacjenta przygotowywany jest indywidualny plan ćwiczeń. Zalecane jest, aby sesje treningowe odbywały się 3 razy w tygodniu, a każda z nich trwa ok. 25 – 30 min. Jeden etap treningu trwa około dwóch miesięcy. Młodsi pacjenci (4-12 lat) w dniach, w których nie realizują sesji słuchowych, wykonują ćwiczenia z zakresu integracji międzypółkulowej, podczas których utrwalane są: schemat ciała, orientacja przestrzenna, ćwiczenia równoważne, koordynacja wzrokowo-słuchowo–ruchowa, a także ćwiczenia ruchowe stymulujące wyższe funkcje słuchowe.
